هومیوپاتی

هومیوپاتی (مشتق از دو کلمه یونانی hómoios (مشابه ) و páthos (رنج بردن) ) دانشی است که برای درمان بیماری‏ها به جای تمرکز بر یک بخش از بدن به بهبود کلی بیمار و بازگرداندن سلامت کامل به فرد می‏پردازد. از این رو درمان‏ها در این دانش شفابخش هستند و در راستای بهبود تمامی نشانه‏های جسمی و روحی بیمار انتخاب می‏شوند. پزشک هومیوپات علاوه بر گوش کردن به نشانه‏هایی از بیماری که خود بیمار بیان می‏کند برای یافتن نشانه‏هایی دیگر که به نظر فرد کم اهمیت می‏رسند نیز معایناتی انجام می‏دهد. علت این امر این است که بیماری نشانه‏ای از بروز اختلال و یا ناهماهنگی در بدن است. در هومیوپاتی عقیده بر این است که تصویر کلی وضعیت بیمار چگونگی ابتلای او را به بیماری توضیح می‏دهد. درمان‏های هومیوپاتی باید مناسب با نوع بیماری، شخصیت و طبیعت بیمار انتخاب شوند. از این رو ممکن است برای دو بیمار با یک بیماری مشابه،با توجه به طبع آن‏ها دو نوع درمان جداگانه تجویز شود. هم‏چنین هر یک از درمان‏های هومیوپاتی را می‏توان برای بهبود چندین بیماری در افراد مختلف به کار برد. دانش هومیوپاتی بر پایه عبارت» مشابه،مشابه را درمان می‏کند» بنا شده است. این فلسفه به سده پنجم پیش از میلاد مسیح باز می‏گردد و به وسیله بقراط بیان شده است. در سده نوزدهم این نظریه توجه پزشکی آلمانی به نام دکتر ساموئل هلنمان را به خود جلب کرد. وی بر این عقیده بود که علم پزشکی در آن زمان بسیار خشن است و به جای درمان بیماری‏ها،بهبود بیمار را به تأخیر می‏اندازد. هانمان مشاهده کرد که داروی تهیه شده از عصاره گنه گنه همان‏طور که مالاریا را درمان می‏کند در صورت مصرف مقداری اندک از ان سبب بروز نشانه‏های همان بیماری در یک فرد سالم می‏شود. در تحقیقات بعدی وی متوجه شد که بروز این نشانه‏ها ناشی از مقاومت بدن در برابر بیماری بوده است. از این رو تجویز حجمی اندک از ماده‏ای که در فرد سالم سبب بروز نشانه‏های یک بیماری می‏شود،می‏تواند بدن بیمار را برای مقابله با همان نشانه‏ها تحریک کند. هانمان تحقیقاتی بسیار به نام «اثبات‏ها» انجام داد. در این تحقیقات او حجمی اندک از یک ماده را به افراد سالم می‏داد و نشانه‏های بروز کننده ناشی از این عمل را یادداشت می‏کرد. سرانجام این مواد به صورت بسیار رقیق شده و با توجه به نشانه‏های مشابه به بیماران تجویز شدند و نتایجی امیدوار کننده به دست آمدند.

هومیوپاتی نوین بر پایه فعالیت‏های هانمان بنا شده است و درمان‏ها از گیاهان، مواد معدنی و جانوران به صورت بسیار رقیق شده تهیه می‏شوند.

محصولات هوموپاتیک طبق تعریف عبارتند از هر محصول پزشکی که از مواد یا ترکیباتی که مایه ی هوموپاتیک نامیده می شوند آماده شود:

1- گیاهان: همه ی گیاه یا بخشی از آن، گیاه مورد استفاده باید عاری از هر گونه آفت، پوسیدگی،پژمردگی باشد.

2-ترکیبات شیمیایی: مواد معدنی، عناصر، نمکها،اسید و هر ماده شیمیایی صناعی محلول در آب یا الکل یا پودرشده همراه با لاکتوز.

3- ترکیبات حیوانی: تمام بخش های بدن حیواناتی از قبیل مورچه، یا بخشی از بدن حیوانات یا ترشحات آن ها(گاو،گوسفند،خوک و…)(سارکود) استفاده می شود.

4- نوزود: نوزود از مواد ارگانیک مشتق از محصولات غیرفعال بیماری یا کشت میکروارگانیسم ها (ویروس،باکتری و قارچ) تهیه می شود.

این درمان‏ها توان بهبود بدن را به وسیله تحریک و تنظیم سیستم ایمنی فعال می کند.

در واقع عقیده بر این است که خواص درمانی این مواد در هر مرحله از رقیق سازی به دلیل حذف ناخالصی‏ها و کاهش عوارض جانبی بیشتر می‏شوند.

با استفاده از روش رقیق کردن احتمال مسمومیت به حداقل می رسد از طرفی ماده مورد استفاده در حلال بسیار ناچیز خواهد بود( در حد نانو)،امروزه دانشمندان به این نتیجه رسیده اند که خواص مواد در مقادیر بسیار ناچیز و در حد نانو تغییر می کند.این مواد محلول بسیار کوچک به راحتی قادر به عبور از سلول بوده و می توانند باعث تغییرات بیوشیمیایی شود .

مکانیسم عمل هومیوپاتی به طور کامل مشخص نیست و از طرفی نباید برای همه بیماری ها به تنهایی به کار برده شود.

موادی که در هومیوپاتی برای تهیه درمان به کار میروند ابتدا برای به دست آوردن ترکیبات اصلی آن‏ها در الکل خیسانده می‏شوند. این محلول ابتدایی را «تنتور مادر» می‏نامند که در مضرب‏های 10(مقیاس دهگان نامیده شده،با علامت X نشان می‏دهند) و مضرب‏های 100(مقیاس صدگان نامیده شده، با علامت C نشان داده می‏شوند) رقیق می‏شود. در هر مرحله از رقیق سازی برای افزایش انرژی به درمان به دست آمده و کاهش بیشتر ناخالصی‏ها محلول را به شدت تکان می‏دهند. به این تکان‏ها انرژی دهی و یا «توان بخشی» دارو می‏گویند.درمان‏ها ممکن است به شکل قرص تبدیل شده و یا به صورت محلول،مرهم،پماد،پودر و … مصرف شوند. درمان‏های با توان بالا(رقیق‏تر) برای درمان بیماری‏های شدید و درمان‏های با توان کمتر(کمتر رقیق شده) برای درمان بیماری‏های ساده‏تر به کار می‏روند.

دیدگاه هومیوپاتی در درمان بیماری‏ها این گونه است که در طول مدت درمان نشانه‏های بیماری از یک بخش مهم به بخشی کم اهمیت‏تر منتقل می‏شوند. هم‏چنین بهبود بیمار از درون به بیرون حاصل می‏شود و نشانه‏هایی که زودتر بروز می‏کنند زودتر نیز برطرف می‏شوند. این مطلب را «قانون مسیر درمان» می‏نامند. در برخی موارد نشانه‏های بیماری با مصرف درمان تشدید می‏شوند ولی این امر زودگذر بوده،به «بحران بهبود» معروف است. در این حالت درمان تا زمان تغییر حالت و بهبود بیمار ادامه می‏یابد. معمولاً با استفاده از درمان‏های هومیوپاتی بهبود بیمار به سرعت حاصل می‏شود و این امر ناشی از ماهیت بیماری،قدرت درمان و هم‏چنین سن و میزان سلامت بیمار است.

هومیوپاتی از 4 اصل برای تجویز داروها استفاده می کند: شباهت،رقیق سازی،پویایی و شخص گرایی مشاوره ابتدایی هومیوپاتی حدود یک ساعت زمان می‏برد و در این مدت متخصص تصویری کامل از بیمار، چگونگی و شخصیت او و هم‏چنین سوابق بیماری و درمانی فرد را به دست می‏آورد. بر پایه‏ی این اطلاعات هومیوپات‏ها درمان مناسب(که معمولاً با غلظت 6C است) را انتخاب می‏کند.

. مشاوره‏های بعدی کوتاه‏تر هستند و پزشک چگونگی نگهداری و مصرف درمان را به بیمار آموزش می‏دهد. همگان بر این عقیده هستند که درمان‏های هومیوپاتی بدون خطر بوده، اعتیادآور نیست اما با این وجود باید تحت نظارت دولت و اداره بهداشت و از منابع مشخص تهیه شوند.

با توجه به این که کارآزمایی های بالینی انجام شده قادر به اثبات کارایی این روش در درمان نبوده اند، بنابراین هنوز استفاده از این روش برای درمان به تنهایی توصیه نمی شود.

تاریخچه هومیوپاتی

بقراط (پدر علم پزشکی) بر این عقیده بود که بیماری‏ها ناشی از عوامل طبیعی موجود در دنیا و محل زندگی ما هستند. این عقیده برخلاف نظری بود که سالیان سال در ذهن مردم رسوخ کرده بود و بیماری‏ها را تنبیهی از سوی خدایان می‏دانست. بقزاط معتقد بود که باید مراحل بیماری را به دقت مورد مشاهده قرار داد و داروها باید نیروی درونی بدن را برای مقابله با نشانه‏های بیماری تحریک کنند. وی نظریه» مشابه،مشابه را درمان می‏کند» را ترویج داد و درمان‏هایی بسیار بر این اساس تهیه کرد. از این رو بقراط در مدت زندگی علمی خود اساس هومیوپاتی را بنا نهاد که البته برای سده‏های متوالی مورد بی‏توجهی قرار گرفت.اگرچه هنوز مردم بر این عقیده بودند که بیماری‏ها ناشی از عوامل ماورائالطبیعه هستند ولی در دوران تمدن روم شناختی بیشتر نسبت به بدن انسان به دست امد و بسیاری از گیاهان برای درمان بیماری‏ها مورد استفاده قرار گرفتند و دانش پزشکی نسل به نسل افزایش یافت. در ابتدای سده شانزدهم پزشکی سوئیسی به نام پاراسلسوس(1493-1541) بیان کرد که نشانه‏های بیماری به سبب عوامل محیطی بروز می‏کنند. هم‏چنین او گیاهان و مواد طبیعی را کلید بهبودی بیماری‏ها می‏دانست و به نظریه» مشابه،مشابه را درمان می‏کند» اعتقاد داشت. او نظریه‏ای به نام » نظریه نشانه‏های ظاهری» دارد. این نظریه بیان می‏کند که ظاهر گیاه و مواد موجود در آن به پزشک نشان می‏دهد که این گیاه توانایی درمان چه نوعی از بیماری را دارد.

در طول سده‏های بعدی دانش شناخت عملکرد بدن و خواص گیاهان افزایش یافت. برخلاف این پیشرفت درمان‏ها در علم پزشکی بسیار خشن بودند و چه بسیاری از بیمارن که ناخواسته و به دلیل استفاده از داروها بیماریشان تشدید شد و یا مردند. این موضوع با تلاش‏های هانمان،پدر هومیوپاتی نوین،مغایرت بسیار داشت. وی که کار خود را در اواخر سده هجدم شروع کرد، در یاداشتهای ابتدایی خود آزمایش‏های سخت و طاقت فرسا بر روی بیماران را نکوهش کرده، برای داشتن زندگی سالم استفاده از رژیم غذایی مناسب،پاک نگاه داشتن محیط زندگی و رعایت کامل بهداشت را توصیه می‏کند. در سال 1790 توجه وی به عصاره گنه گنه که درمانی موثر در بهبود بیماری مالاریا بود جلب شد. هانمان در ابتدا این ماده را روی خود و سپس روی دوستان و افراد خانواده مورد آزمایش قرار داد و نتایج را ثبت کرد. او این تجربیات ساده را «اثبات‏ها» نامید. این نتایج هانمان را به اثبات درمان‏های بیشتری رساند و سبب شد تا او دوباره نظریه «مشابه،مشابه را درمان می‏کند» را بهتر درک کرده،ترویج دهد.

در سال 1812 بسیاری از آزمایش‏ها و اثبات‏های هانمان به نتیجه رسید و پزشکانهی دیگر نیز هومیوپاتی را برای درمان بیماران خود انتخاب کردند. هانمان در دانشگاه لایپزیگ تدریس هومیوپاتی را شروع کرد و مقالات ارزشمندی حاصل از سال‏ها تحقیق را به رشته تحریر درآورد. وی تا آخرین روزهای عمر خود به تحقیق،تدریس و آزمایش برای به دست آوردن درمان‏های رقیق‏تر و پرتوان‏تر ادامه داذ.

اگرچه فعالیت‏های او از گزند بدگویان در امان نبود اما توانست در دهه 1830 پیروان زیادی را به خود جلب کند. دز سال 1831 در مرکز اروپا وبا فراگیر شد و هانمان کافور را توصیه کرد. با استفاده از این درمام بسیاری از مردم و از ان جمله دکتر فردریک کوئین که در آن زمان یک کارآموز بود بهبود یافتند.او اولین بیمارستان هومیوپاتی در لندن را در سال 1849 تأسیس کرد. شیوع بعدی وبا در انگلستان تأثیر کافور در درمان بیماری را به اثبات رساند،چرا که تعداد بیماران بهبود یافته در بیمارستان هومیوپاتی بسیار بیشتر از سایر بیماران بود.

در ابتدای سده نوزدهم دکتر هرینگ در آمریکا «قانون بهبود» را وضع کرد. این قانون چگونگی ابتلا به بیماری و انتقال نشانه‏ها از یک بخش بدن به بخش دیگر در مدت درمان را بیان کرد. دکتر جیمز تایلر کنت نظریه انواع مزاج را در سال‏های بعدی بیان کرد که امروزه پایه هومیوپاتی کلاسیک و تهیه درمان‏های نیرومند است.

نکات مهم در مصرف دارهای هومیوپاتی

به عنوان یک قانون کلی داروهای هامیوپاتی فقط باید هنگامی مصرف شوند که مورد نیاز هستند و به محض اینکه بهبودی حاصل شد باید مصرف دارو را قطع کرد.

اگر نشانه‏های بیماری تشدید شود به قول هومیوپات‏ها تشدید شود،ممکن است به این معنی باشد که دارو موثر بوده و نیروی حیاتی را تحریک و وارد میدان عمل نموده است. اگر چند ساعت پس از مصرف دارو نشانه‏های بیماری تغییری نکند باید مصرف دارو قطع شده و به سیستم ایمنی اجازه داده شود تا با بیماری مبارزه کند.

خنثی کننده های داروهای هومیوپاتی

سیر(اعم از خام یا پخته)،سبزیجات معطر (نعنا،ترخان،ریحان،شنبلیله،مرزه و…) ادویه‏های تند و معطر(ادویه کاری،دارچین،فلفل تندو…) عطر،ادکلن،قهوه،نسکافه و مشروبات الکلی.

نکته خیلی مهم: بهتر است زنان باردار از داروهای هومیوپاتی استفاده نکنند چرا که هیچ کارآزمایی بالینی کنترل شده‏ای در مورد این روش انجام نشده است.

منبع